Aanvulling op: het draait allemaal om die 7%

De 7% van de bevolking, die niet in het vaccinatieregister CIMS van het RIVM staat.

Op 17 maart 2024 schreven we volgend artikel. Hierin legden we uit dat om te bepalen of er oversterfte is onder gevaccineerden of juist niet, het van doorslaggevend belang is om rekening te houden met de “7%”. Die 7% betreft Nederlanders die wel of geen coronavaccinatie hebben genomen, maar niet in de registratie van het RIVM zijn opgenomen. Als binnen deze groep personen overlijden, worden zij als niet-gevaccineerde geteld.

Bij het bepalen van de verwachte sterfte, ook wel genoemd de “baseline” kan die 7% flinke consequenties hebben. Want: als je geen rekening hiermee houdt is de verwachte sterfte onder gevaccineerden hoger en onder niet gevaccineerden lager. Maar omdat de groep gevaccineerde overleden personen bijna 10x zo groot is als de groep niet-gevaccineerde overleden personen, telt dat bij die laatste groep veel zwaarder mee. Een voorbeeld:

• Stel in een bepaalde week is het verwachte aantal overlijdens dat gevaccineerd is 2.500 en het verwachte aantal overlijdens dat niet gevaccineerd is 300.

• Als je nu die 7% meeneemt, daalt in die bepaalde week de verwachte sterfte onder gevaccineerden met bijvoorbeeld 150 personen. Dat aantal wordt 2.350. Een daling van nog geen 10%. En natuurlijk met datzelfde aantal van 150 stijgt de verwachte sterfte onder niet-gevaccineerden, die wordt dan 450. Een stijging met 50%.

• Als dan de werkelijke sterfte onder gevaccineerden 2.400 is en onder niet-gevaccineerden 400, dan is er:

  • in de oude situatie sprake van ondersterfte bij de gevaccineerden (want 2.400 is kleiner dan de verwachte 2.500) en oversterfte bij de niet-gevaccineerden (want 400 is groter dan de verwachte 300).

  • in de nieuwe situatie juist lichte oversterfte bij de gevaccineerden (want 2.400 is groter dan de verwachte 2.350) en ondersterfte bij de niet-gevaccineerden (want 400 is kleiner dan de verwachte 450).

In bovenstaand voorbeeld verandert het voordeel van vaccineren dus in een nadeel.

7% niet homogeen verdeeld

De 7% zal niet homogeen verdeeld zijn over alle bevolkingsgroepen. Het is een gemiddelde, bij de oudsten verwachten we een lager percentage en bij de jongeren het hoogste. CBS schrijft dat ook in haar rapportage in paragraaf 5.4 van de rapportage uit juni 2022.

Vandaag maken we een berekening met de volgende gegevens voor de verdeling van die 7%:

• 80 plus: 7 wordt 3%;

• 70 - 80: 7 wordt 4%;

• 60 - 70: 7 wordt 5%;

• 50 - 60: 7 blijft 7%;

• 25 - 50: 7 wordt 9,3%.

We laten de berekening alleen zien voor het jaar 2022 en splitsen de grafiek in tweeën: één voor de gevaccineerden en één voor de niet-gevaccineerden:

We zien drie vlakken, die elkaar snijden. De verwachte sterfte kleurt bruin, behalve als deze hoger ligt dan de werkelijke sterfte, dan kleurt het verschil groen. Tot en met week 10 is dat het geval en dat stukje kleurt dus groen. Na aftrek van de Covid-19 sterfte wordt dit stukje groter. Vanaf week 10 is de totale oversterfte weergegeven in rood. Het donkerrode deel daarbij is de oversterfte die niet door Covid-19 kan worden verklaard.

Het plaatje voor de niet-gevaccineerden laat een ander beeld zien:

Tot week 16 is de werkelijke sterfte groter dan de verwachte sterfte. Hier is 1 op 1 een link met Covid-19 te leggen, want als we de sterfte daaraan van de werkelijke sterfte aftrekken, dan is blijft die bijna overal onder de verwachting. Er is dus nagenoeg in die periode geen onverklaarde oversterfte.

Vanaf week 16 is er bijna continu sprake van ondersterfte. Slechts in zes weken komt de werkelijke sterfte net boven de verwachte sterfte uit. Als Covid eraf wordt gehaald, blijft er maar één week over (week 19).

Het feit dat er in een groot deel van het jaar bij de niet-gevaccineerden ondersterfte is, zou aardig kunnen kloppen, want we verwachten lagere sterfte omdat in 2021 en begin 2022 er flinke oversterfte was. Van de andere kant zou het ook erop kunnen duiden dat de verdeling van die 7% in werkelijkheid toch nét iets anders is.

Enfin, CBS en RIVM wéten deze percentages per leeftijdsgroep, dus zij zijn zelf goed in staat om een verwachting te maken die beter(?) klopt met de werkelijkheid.

Misschien hebben ze dat ook wel gedaan, maar besloten om dat volledig binnenskamers te houden omdat ze schrokken van het resultaat….….

Update 18 maart 18.00 uur

Laten we ook eens kijken naar de totale werkelijke en verwachte sterfte, ongeacht vaccinatie. Dat is deze figuur:

Merk op de gelijkenis van deze figuur met die van het gevaccineerde deel, voor het gemak zet ik ze even naast elkaar:

Wat in ieder geval verschilt is de oriëntatie van de X-as: zonder draaiing werden de getallen links naast elkaar gezet en niet oneven getallen één regel lager. Maar daar gaat het natuurlijk niet om. In de figuur links is de aftrek vanwege Covid-19 nét iets groter, nu de niet-gevaccineerden daar bij zijn gekomen. Voor de rest zijn de verschillen marginaal.

Tsja, als je hier conclusies uit kunt trekken, kan dat toch geen andere zijn dan dat oorzaak van de oversterfte in 2022 vanaf het tweede kwartaal ligt in de gevaccineerde groep.